Datum: 12 juli 2024
Categorie: afscheid
Doet mijn werk ertoe? Maakt mijn werk me gelukkig? Waarom doe ik dit eigenlijk?
Als de vakantietijd aanbreekt en je een beetje mijmert over wat je de afgelopen maanden hebt gedaan, komen dit soort vragen soms ineens bovendrijven. Toen ik halverwege de dertig afstudeerde als rouw- en verlieskundige en ritueelbegeleider, wilde ik absoluut geen uitvaartbedrijf beginnen. Het hele idee van de klassieke uitvaartondernemer, die met een hoge hoed en zwarte handschoenen in een sombere aula staat, was niets voor mij.
Ik hoorde hoe andere uitvaartondernemers voortdurend bezig waren om geld naar binnen harken. Ze waren trots als ze dure kisten konden verkopen, luxe rouwauto’s huurden en de mooiste bloemen bestelden. Ik houd daar niet van. Mensen begeleiden, daar zit voor mij het geluk. Ik ben geïnteresseerd in iemands levensverhaal, en waarom mensen doen wat ze doen.
Met mijn diploma op zak begon ik vijftien jaar geleden met het ondersteunen van uitvaartondernemers in de regio. Steeds vaker belden mensen mij persoonlijk op: mijn moeder is overleden, kun je komen? Zo begon ik met Melange uitvaartbegeleiding. Waar ik na al die jaren steeds meer achter kom, is dat het gaat om je openstellen. Hoe kun je mensen ontzorgen zonder daar richting aan te geven? Door te luisteren naar wat mensen zelf willen. Als ze zeggen: ‘We hebben maar een kleine polis, we willen het eenvoudig houden,’ dan weet ik eigenlijk al, dat er niet zoveel geld is. Naarmate ik ouder word durf ik dat ook te benoemen. Mensen waarderen dat enorm, en het gekke is, ik word daar ook gelukkig van. Gewoon zorg en aandacht geven, aan de overledene, maar ook aan de nabestaanden, zodat ze na het afscheid hun leven weer op kunnen pakken.
Ik moest hieraan denken toen ik werd gebeld door een vrouw voor wie ik ooit de uitvaart begeleidde van haar ex-partner. Hij was de vader van haar dochter. Ook al waren ze niet meer samen, de relatie was goed. Zij wilde het beste voor haar dochter, maar ook voor hem.
Het was een kleinschalige uitvaart, want hij had echt geen geld. Ik stelde mijn koelplaat ter beschikking en we kozen een voordelige kist uit. We spraken af: ik doe de begeleiding, maar ik kom niet elke dag naar je toe, dat scheelt wat uren. We tekenen nu alle documenten en op de dag van de uitvaart ben ik erbij. De rest overleggen we telefonisch. Zo kwamen we een heel eind. Het werd een beeldschoon afscheid, helemaal op maat.
Hij was pas 55, maar had een ernstige vorm van dementie gekregen, en woonde op een gesloten afdeling van een verpleeghuis. Hij was idolaat van Elvis, uit de radio op zijn kamer klonk altijd muziek. De verpleegkundigen waren gek op hem. Om de kosten te drukken deden zij de laatste verzorging. Op zijn eigen bed baarden we hem op, zo voelde het voor zijn dochter het meest vertrouwd. Hij was binnenschipper. Dat thema heb ik gebruikt tijdens de uitvaart. Rond zijn bed hielden we een kleine dienst. De gasten hadden zelf kaarsen gemaakt in de vorm van een touw. Bij het sluiten van de kist had ik een rood koord meegenomen, als symbool voor de rode draad van zijn leven. Met linten had ik er ankertjes aan geknoopt, die de gasten mochten doorknippen en als aandenken konden bewaren. Zodat hij als een baken in hun leven mee kon reizen, naar havens die hij nog niet kende of naar plekken waar ze samen waren geweest. In het midden hing een klein stuurrad, dat had zijn dochter in zijn handen legde. Door al die kleine handelingen kwamen er allemaal herinneringen omhoog van hun leven samen, reizend door Nederland, op hun eigen schip.
Nu, zoveel jaren later, spreek ik haar weer. Ze heeft een nieuwe vriend gekregen, die na een kort ziekbed ook is overleden. Hij woont ver weg, ze heeft een andere uitvaartonderneming in moeten huren. Ze zegt: maar het voelt zo anders. Jij was veel meer betrokken, en jij deed een ritueel, maar hier begrijpen ze dat niet. ‘Wat ik eigenlijk wil vragen’, zegt ze, ‘Over een paar dagen is de uitvaart. Heb jij toevallig nog wat ankertjes over?’ Ik zeg nee, die heb ik niet meer, maar ik heb nog wel zo'n stuurrad, die mag je zo bij mij oppikken. Het is maar een klein voorbeeld, maar voor mij is dit de essentie van mijn werk. Met mensen meedenken, en aansluiten op hun wensen. Natuurlijk moet ik als uitvaartondernemer ook een inkomen verdienen. Maar als er minder geld is, help ik mensen ook, met dezelfde intentie. Ook iemand die weinig geld heeft, verdient een uitvaart op maat. Daar krijg ik als uitvaartondernemer nou een goed gevoel van!
