blog

Vuurvast steentje

Voordat ik iemand mag laten cremeren heb ik een zogenoemd verlof nodig, dat is de officiële toestemming tot crematie van de burgemeester van de gemeente waarin iemand is overleden. Daarna vul ik de NAW-gegevens van de overledene en van de nabestaande in op een crematieformulier, dat we allebei ondertekenen. Op de kist wordt een vuurvast steentje gelegd, ter identificatie van de as. Het registratienummer op dat steentje staat ook op de kist en correspondeert met alle officiële documenten. Na de crematie wordt het vuurvaste steentje bij de as in de urn gevoegd.

De as

Het crematieproces duurt ongeveer anderhalf uur. Daarna wordt de aslade van de oven leeggehaald. Met een magneet wordt eventueel ijzer uit de as gefilterd, zoals schroefjes en handvaten van de kist, edelmetalen en chirurgisch staal. Een keer per jaar wordt dat metaal bij het crematorium opgehaald door een opkoper, en de opbrengst wordt geschonken aan een goed doel. De as wordt daarna verpulverd in een cremulator - een soort grote centrifuge met een kogel erin. Wat overblijft is een grijs, licht vettig poeder. Afhankelijk van het gewicht van de overledene en van de kist, weegt de verzamelde as tussen de drie en vier kilo.

Wettelijke bewaartermijn

Volgens de wet moet de as een maand door het crematorium worden bewaard voordat deze mag worden vrijgegeven aan de familie. Die wettelijke bewaartermijn is er voor het geval dat een overledene een testament heeft laten opmaken met een laatste wilsbeschikking, waarin soms staat vermeld wat er met de as moet gebeuren. Na een maand ontvangen de nabestaanden een brief waarin staat vermeld dat de wettelijke termijn is verstreken. Vanaf dat moment kun je een afspraak maken om de as op te gaan halen of desgewenst bij het crematorium te laten verstrooien. Tot een half jaar mag de as bij het crematorium blijven zonder meerkosten.

Verstrooiing op land

Het crematorium zorgt voor een basisurn, maar uiteraard kun je ook zelf een urn kopen. De keus is enorm - er bestaan ook urnen met een waxinelichtje bovenop – een sfeervolle optie. Veel crematoria hebben een eigen strooiveld, daar moet je wel voor betalen. Je mag de as ook zelf uitstrooien, mits je toestemming hebt van de eigenaar van de grond waarop je de as wilt achterlaten.

Herinneringsboom

Steeds meer mensen brengen de as naar een speciale kweker, die daarmee een herinneringsboom opkweekt, want as bevat allerlei voedingsstoffen. Na een paar maanden kan de boom worden afgehaald en worden geplant tijdens een speciale ceremonie. Ik herinner me een vrouw die de urn van haar man in haar eigen tuin begroef, naast de boom waar hij altijd zat te lezen.

Columbarium

Je kunt de urn ook laten bijzetten in een columbarium, dat is een urnenmuur waar je een plekje huurt. Bij sommige columbaria staat de urn achter glas, bij andere blijft hij verscholen achter een stenen plaat met inscriptie. Sommige mensen willen niet worden begraven, maar willen wel graag een laatste rustplaats vinden op het kerkhof van hun parochie. Voor dat doel beschikken sommige kerken over urnentuintjes van kleine graven met een kleine steen erop, met ruimte genoeg voor een of twee urnen.

Verstrooiing op zee of in de lucht

Het is ook mogelijk om as te verstrooien op zee. Online vind je verschillende bedrijven die je daarvoor kunt inhuren. Sommige mensen strooien na de verstrooiing bloemen uit of laten de boot een plechtig rondje varen. Na de ceremonie gaat vaak de scheepstoeter af, als stemmig slotakkoord. Na afloop krijg je een certificaat mee waarin de GPS-coördinaten van de verstrooiing staan vermeld. Er bestaan speciale urnen, bootjes en kokers van recyclebaar papier die je te water kunt laten en weg kunt laten drijven. Tegenwoordig kun je de as zelfs laten verstrooien vanuit een klein vliegtuig, of oplaten met een heliumballon, die op grote hoogte uit elkaar spat.

Assieraad

Sommige mensen willen hun dierbare wat dichterbij houden, in de vorm van een assieraad, waarbij wat as wordt verwerkt in een kleine holte van het ontwerp. De vader van mijn kinderen overleed op zijn 44ste, toen onze dochters twaalf, zestien en twintig jaar oud waren. Van zijn as heb ik sieraden laten maken voor onze dochters. Ik vond het een mooie gedachte, dat hij bij scharnierpunten van hun leven, of op momenten waarop ze hun papa heel erg misten, toch bij ze was. Mijn jongste dochter koos een armband, mijn middelste dochter koos voor een hanger, en de oudste wilde graag een armband.

Something blue

Ik weet nog dat ik zag hoe de jongste bij haar eindexamen haar ring had omgedaan. Bij de bruiloft van mijn middelste dochter zat de hanger, in de vorm van een blauwe glazen bloem, in haar bruidsboeket. Something blue, een prachtige traditie. Zo’n sieraad kan ook confronterend zijn. Mijn oudste dochter draagt haar armband minder. Toen haar vader overleed stond naast hem op tafel een glas wijn, en in de asbak lag zijn laatste opgerookte sigaret. Die aandenkens heeft ze samen met de armband en een foto van hem onder een stolp gezet, als een altaar in haar huiskamer. De overgebleven as hebben we in een urn bewaard, die rouleert tussen haar en haar zussen. Dat vind ik zo mooi aan alle keuzes die er nu zijn voor de asbestemming: voor elke behoefte is ruimte.